Nocna zmiana, czyli jak powstała Premier League

Źródło: Esquire

Premier League to zdecydowanie najdroższa, najbardziej medialna i według wielu największa liga piłkarska na świecie. Choć angielski futbol uważany jest za kolebkę tego sportu, to najważniejsze rozgrywki w tym kraju istnieją w obecnym kształcie dopiero od niespełna 25 lat. Samo powstanie tej ligi odbyło się w wyjątkowo burzliwych okolicznościach.

 Z pozoru mogłoby się wydawać, iż angielski futbol na początku lat 80. XX wieku jest na samym szczycie. Po tytuły w europejskich pucharach sięgały takie drużyny jak Liverpool, Nottingham Forest, Aston Villa, Ipswich, Tottenham czy Everton. Na ligowych boiskach w niemal stuletniej lidze można było na co dzień oglądać m.in. Iana Rusha czy Kenny’ego Dalglisha. Mało kto się spodziewał, iż w drugiej połowie tej dekady piłka nożna w Anglii stanie na największym zakręcie w swojej historii. Wpłynęlo na to kilka czynników, a nadejście rewolucji zapoczątkował rok 1985.

 Brytyjscy kibice znani są ze sporej dozy fanatyzmu, ale i krewkiego charakteru. Taka mieszanka niejednokrotnie doprowadzała do zamieszek czy też starć z policją. Apogeum tego zjawiska miało miejsce właśnie w 1985 roku – najpierw spłonęła trybuna w Bradford, w wyniku czego zginęło 56 osób, a zaledwie kilkanaście dni później 39 kibiców Juventusu straciło życie po bandyckim ataku chuliganów Liverpoolu na stadionie Heysel. Tragedie te wstrząsnęły piłkarskim światem, jednak nie wszystkim otworzyły oczy na poważny problem. Gdy w 1989 roku na Hillsborough zginęło 96 osób, powiedziano wreszcie: dość! Rząd Margaret Thatcher zapowiedział walkę z pseudokibicami. Po ogłoszeniu raportu Taylora, dotyczącego tej ostatniej tragedii, klubom postawiono twarde warunki. Niemal wszystkie stadiony musiały zostać gruntownie przebudowane, by spełniać surowe wymogi bezpieczeństwa.

 Zespoły otrzymały wsparcie od rządu i federacji piłkarskiej, jednak wciąż brakowało pieniędzy, szczególnie w najlepszych klubach. Spory wpływ na taki obrót rzeczy miała polityka Football League – podmiotu zajmującego się organizacją czterech najwyższych lig w Anglii. FL była bardzo demokratyczna, gdyż każdy z 92 klubów miał taką samą liczbę głosów. O losach Manchesteru United i Arsenalu mogli zatem decydować przedstawiciele Mansfield czy też Bury. Absurdalne było też to, że zespoły z pierwszej ligi musiały się dzielić zyskami z m.in. praw telewizyjnych z pozostałymi. To właśnie owo medium odegrało kluczową rolę w powstaniu Premier League. BBC oraz ITV płaciły w latach 80. stosunkowo mało za możliwość pokazywania rozgrywek ligowych. Jak się później okazało, obie stacje były w zmowie. W 1987 roku do gry wkroczyła konkurencja w postaci BSB, co pobudziło rywalizację o transmisje z ligi angielskiej. Cała trójka rzucała na stół coraz większe sumy pieniędzy.

 Pomimo tego, iż Football League wybrało ofertę protoplasty sieci Sky, to kluby za namową tzw. „wielkiej piątki” wypowiedziały umowę. Mniej więcej w tym momencie pojawił się pomysł utworzenia nowej ligi. Dochodziło wtedy do tajnych spotkań przedstawicieli najważniejszych zespołów w Anglii. W tej konspiracyjnej atmosferze ustalono, iż nowe rozgrywki powstaną. 16 listopada 1990 roku podczas nocnego spotkania w Londynie prezesi Arsenalu, Manchesteru United, Tottenhamu, Evertonu i Liverpoolu, wraz z dyrektorem telewizji ITV Gregiem Dyke’iem rozpoczęli wprowadzać swój plan w życie. Początkowo FA i pozostałe kluby patrzyły na ten pomysł sceptycznie, jednak bardzo szybko zmieniło się ich podejście.

 Premier League powołano do życia w sierpniu 1991 roku. Jej pierwszy sezon rozpoczął się niemal dokładnie rok później. Co ciekawe, największym przegranym tej zmiany okazał się jeden z inicjatorów, czyli ITV. Sky zdecydowanie przebiło ofertę stacji Dyke’a i nieprzerwanie od niemal 25 lat transmituje najważniejsze na Wyspach Brytyjskich rozgrywki. Misja „Premier League” zakończyła się sukcesem. Nikt się chyba jednak wtedy nie spodziewał, iż całe przedwsięzięcie przyjmie aż tak wielkie rozmiary.

Jakub PTAK