Lata dziesiąte XXI wieku w dźwięku i obrazie

Kadr z filmu „Operacja Argo”, reż. Ben Affleck

Lata dziesiąte XXI wieku przeszły już do historii, a wraz z nimi istotne wydarzenia, które wpłynęły na świat. Nie obyło się bez innowacji technologicznych, dyskusji politycznych czy zmian społecznych, ale także i ważnych, kulturowych przedsięwzięć. Jakie filmy otrzymały Oscara, a kto zwyciężył w konkursach Eurowizji w latach dziesiątych? Jakie produkcje zostały nagrodzone wieloma statuetkami?

2010

Ten rok przyniósł zmiany w oskarowych nominacjach. Dotychczasowo, w kategorii  najlepszy film, Akademia nominowała pięć produkcji, ale od 2010 roku ten zaszczytny tytuł dotyczy aż dziesięciu propozycji. Była to pierwsza od 1987 roku gala, którą prowadziły dwie osoby – Alec Baldwin i Steve Martin. Wśród nominowanych filmów, prym wiódł Avatar w reżyserii Jamesa Camerona. Hitowa produkcja zdobyła dziewięć oskarowych nominacji, ale ostatecznie otrzymała trzy statuetki. Co ciekawe, była żona Camerona, Kathryn Bigelow, została uhonorowana nagrodą za najlepszą reżyserię jako pierwsza (i dotychczas jedyna) kobieta w historii Oskarów.

Nagroda Złotych Globów została przyznana 17 stycznia. W 2010 swoją dwudziestą piątą nominację otrzymała Meryl Streep. Aż cztery wyróżnienia otrzymał również Avatar, który finalnie zgarnął dwie statuetki, w tym za najlepszy film dramatyczny.

Ten rok przyniósł również drugą w historii wygraną Niemiec w Konkursie Piosenki Eurowizji. Laureatką edycji w Oslo została Lena, z piosenką Satellite.

2011

Podczas 68. ceremonii wręczenia Złotych Globów, siedem nominacji do nagrody otrzymał film Jak zostać królem w reżyserii Toma Hoopera. Ostatecznie statuetkę wygrał tylko odtwórca jednej z głównych ról, Colin Firth, ale produkcja została nagrodzona również czterema Oscarami, między innymi w kategorii ,,Najlepszy film”.

Trzy Oscary i jeden Złoty Glob za najlepszy film dramatyczny dostał film The Social Network, opowiadający o prawdziwej historii powstania serwisu Facebook. Wyróżnionym przez wiele nagród został też film Czarny Łabędź. Produkcja uzyskała pięć nominacji do Oscara (w tym jedną statuetkę dla Natalie Portman za główną rolę kobiecą, a także cztery wyróżnienia Złotych Globów (w tym jedną nagrodę, również dla odtwórczyni pierwszoplanowej roli).

2011 rok przyniósł również pierwszą w historii wygraną Azerbejdżanu w Konkursie Eurowizji. Duet Eli i Nikki wraz z piosenką Running Scared zajęli pierwsze miejsce podczas edycji, która odbywała się w Berlinie.

W tym samym roku miała miejsce premiera gry Minecraft na komputery osobiste. Swoją niesamowitą popularność zdobywała już w 2009 roku, od momentu publikacji pierwszej publicznej wersji testowej.

2012

Aż pięć Oscarowych statuetek zdobył Artysta – komediodramat w reżyserii Michela Hazanaviciusa. Film uzyskał nagrody w kategorii  najlepszego filmu, reżyserii, muzyki, aktora pierwszoplanowego i za kostiumy. Oprócz Oscarów, produkcja otrzymała sześć nominacji do Złotych Globów, lecz finalnie wygrała trzy statuetki.

W tym samym roku, w wieku 89 lat zmarła Wisława Szymborska – wybitna polska pisarka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1996 roku.

Po trzynastu latach eurowizyjnym zwycięstwem mogła się pochwalić Szwecja, która wygrała konkurs piosenką Euphoria w wykonaniu Loreen.

Fani piłki nożnej również nie mogli narzekać na brak emocji. Polska i Ukraina współorganizowały Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, czyli oficjalnie UEFA Euro 2012. Zwycięzcą okazała się Hiszpania, a Polsce nie udało się opuścić swojej grupy.

Z czym kojarzy się też rok 2012? Oczywiście z końcem świata, przewidzianym przez Majów. Kres ludzkości naturalnie nie nastąpił, ale wielu ekspertów starało się przybliżyć dokładną datę końca kalendarza świata.

2013

Do jednych z najważniejszych filmów tego roku zdecydowanie należy Les Misérables. Nędznicy. Ekranizacja musicalu scenicznego, który z kolei był oparty na powieść Victora Hugo ,,Nędznicy”, opowiada o byłym skazanym, który przy pomocy biskupa zaczyna pomagać biednym. Podczas 85. gali rozdania Oscarów w 2013 roku, film nagrodzono trzema statuetkami (przy w sumie ośmiu nominacjach), w tym dla najlepszej aktorki drugoplanowej, Anne Hathaway. Oprócz nagród Akademii, Les Misérables otrzymało także trzy nagrody Złotych Globów, w tym między innymi za najlepszy musical.

Wielokrotnie nagrodzonym w 2012 roku filmem została też Operacja Argo. Otrzymał między innymi Oscara i Złotego Globa w kategorii ,,Najlepszy film”.  Produkcja opowiada o ucieczce sześciorga amerykańskich dyplomatów z ambasady w Teheranie, którą przejęli zradykalizowani studenci. Fabuła została oparta na książce oficera CIA, Tony’ego Mendeza, który opisał prawdziwe wydarzenia.

58. Konkurs Piosenki Eurowizji wygrała Emmelie de Forest z Danii z piosenką Only Teardrops. Była to trzecia wygrana tego kraju w historii festiwalu, a pierwsza od 2000 roku.

2014

Jednym z najgłośniejszych produkcji tego roku został Wilk z Wall Street, dramat biograficzny o maklerskiej karierze Jordana Belforta. Główną rolę w filmie zagrał Leonardo DiCaprio, który za swój występ otrzymał Złoty Glob oraz nominację do Oscara w kategorii ,,najlepszy aktor pierwszoplanowy” Chociaż produkcja otrzymała aż pięć innych wyróżnień do nagród Akademii, ostatecznie nie wygrała żadnej statuetki.

Aż siedem Oscarowych statuetek zdobył film Grawitacja, w tym dla najlepszego reżysera, który w tej samej kategorii został nagrodzony również Złotym Globem. Produkcja o misji kosmicznej została uhonorowana nagrodą Akademii także w kategoriach najlepszego montażu, dźwięku, zdjęć, efektów specjalnych i muzyki.

Rok 2014 to także drugie w historii zwycięstwo Austrii w Konkurskie Piosenki Eurowizji. Triumfowała Conchita Wurst, austriacka drag queen, z piosenką Rise Like a Phoenix.

2015

Najlepszym filmem tego roku został Birdman, który właśnie w takiej kategorii otrzymał Oscara. Został również wyróżniony statuetką za najlepszą reżyserię, scenariusz i zdjęcia. Łącznie produkcja otrzymała dziewięć nominacji do złotej nagrody Akademii i siedem do Złotych Globów.

2015 to także przełomowy rok dla polskiej kinematografii. Nasza rodzima propozycja, Ida, otrzymała Oscara w kategorii najlepszego filmu nieanglojęzycznego, jako pierwszy polski pełnometrażowy film w historii. Fabuła toczy się wokół Anny, młodej postulantki w katolickim zakonie, która poznaje swoją przeszłość dzięki nieznanej krewnej.

Aż sześć nominacji do Nagrody Akademii otrzymał biograficzny film Snajper, opowiadający o amerykańskim żołnierzu Christopherze Kyle, najskuteczniejszym wojskowym w historii Navy SEALs. Ostatecznie produkcja otrzymała jednego Oscara za najlepszy montaż dźwięku.

Ten rok był zdecydowanie czasem filmów o życiorysach. Do takich należy produkcja Teoria Wszystkiego, opowiadająca o historii i dokonaniach Stephena Hawkinga. Film otrzymał między innymi pięć nominacji do Oscara (w tym nagrodę dla najlepszego aktora pierwszoplanowego, Eddiego Redmayne) i cztery wyróżnienia do Złotych Globów, w tym również ze statuetką dla głównego bohatera.

Po trzech latach od ostatniego triumfu, rola zwyciężcy Konkursu Piosenki Eurowizji znowu przypadła Szwecji. Laureatem został Måns Zelmerlöw z piosenką Heroes.

2016

Zdecydowanie do najgłośniejszych produkcji tego roku należy Spotlight. Film dotyczy śledztwa dziennikarzy z The Boston Globe, zajmujacych się sprawą molestowania seksualnego dzieci przez księży katolickich.  Produkcja otrzymała łącznie sześć nominacji do Oscarów, (ostatecznie zdobyła dwie statuetki dla najlepszego filmu i scenariusza) i trzy nominacje do Złotych Globów.

Jedną z głównych ról w filmie Zjawa zagrał Leonardo DiCaprio, który wcielił się rolę Hugh Glassa. To właśnie za tą kreację aktor otrzymał swojego pierwszego Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Odtwórca słynnej roli Jacka z Titanica swoją pierwszą nominację do Nagrody Akademii zdobył już w 1994 roku, ale na wygraną musiał czekać aż do 2016 roku. Za tą samą rolę Leonardo DiCaprio otrzymał również trzecią nagrodę Złotego Globu. Sam film zdobył aż dwanaście nominacji do Oscara (finalnie wygrywając trzy statuetki) i aż cztery do Złotych Globów.

W 2016 roku zorganizowano w Krakowie 31. Światowe Dni Młodzieży, czyli spotkanie młodych katolików z całego świata. Były to drugie ŚDM w Polsce, pierwsze takie wydarzenie miało miejsce w 1991 roku w Częstochowie.

Ten rok to także drugie zwycięstwo Ukrainy w Konkursie Piosenki Eurowizji. Laureatką 61. edycji została Jamala, która wykonała utwór 1944.

2017

Tegoroczna gala przyznania Oscarów przeszła do historii w atmosferze skandalu. Faye Dunaway i Warren Beatty, którzy wręczali nagrodę dla najlepszego filmu, otrzymali błędną kopertę i ogłosili La La Land zwycięzcą w tej kategorii. Na blankiecie widniało nazwisko Emmy Stone, laureatki najlepszej aktorki pierwszoplanowej. Prawdziwym wygranym okazał się film Moonlight, który otrzymał także dwie inne statuetki i pięć nominacji, w tym dla najlepszej muzyki.

Moonlight opowiada o życiu czarnoskórego geja, Chirona, który wychowuje się w biednej rodzinie, mieszkającej w przestępczej dzielnicy Miami. Film otrzymał również Złotego Globa w kategorii najlepszego filmu dramatycznego.

Wiele nagród otrzymał również film La La Land. Oprócz wymienionej już nagrody dla aktorki pierwszoplanowej, produkcja otrzymała także pięć statuetek (w tym dla najlepszej reżyserii), a łącznie zdobyła aż czternaście nominacji. La La Land wygrał także siedem Złotych Globów, w tym dla najlepszego filmu muzycznego.

Ten rok przyniósł też pierwsze zwycięstwo Portugalii w Konkursie Piosenki Eurowizji. Pierwsze miejsce zajął Salvvador Sobral z utworem Amar Pelos Dois.

2018

Pięć nominacji do nagrody Oscara i trzy do Złotych Globów, a także trzy złote statuetki Nagrody Akademii. To tylko kilka z licznych wyróżnień wojennego filmu Dunkierka, którego fabuła dotyczy Operacji Dynamo – ewakuacji Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego oraz części wojsk francuskich i belgijskich z tytułowej Dunkierki do Wielkiej Brytanii.

Dużym sukcesem okazał się także film Lady Bird, komediodramat o dorastaniu i spełnianiu marzeń. Otrzymał on Złotego Globa w kategorii najlepszego musicalu i pięć nominacji do Oscara.

2018 to także pierwszy rok, w którym Polska wygrała Konkurs Eurowizji dla Dzieci. Reprezentantka Polski, Roksana Węgiel, zajęła najwyższe miejsce na podium wraz z piosenką Anyone I Want To Be.  W dorosłej wersji konkursu triumfowała Netta z Izraela, która wykonała piosenkę Toy.

2019

Ostatni rok lat dziesiątych XXI wieku to między innymi sukces filmu Roma. To częściowo autobiograficzna historia reżysera z czasów jego mieszkania w stolicy Meksyku, dotycząca losów dwóch gospodyń domowych. Film otrzymał między innymi siedem nominacji i trzy statuetki, w tym dla najlepszego reżysera.

2019 rok to także liczne nagrody dla produkcji Bohemian Rhapsody. Pozytywnie przyjęty przez krytyków i publiczność, film o historii zespołu Queen otrzymał cztery Oscary i dwa Złote Globy, w tym dla filmu dramatycznego.

Nagrodę Akademii dla najlepszego filmu otrzymał w tym roku komediodramat Green Book. Fabuła dotyczy ekstrawaganckiego muzyka i jego szofera, którzy wyruszają na wielotygodniowe tournee. Green Book otrzymał jeszcze dwa Oscary i dwie nominacje do nagrody Akademii, a także trzy Złote Globy.

W tym roku, Konkurs Piosenki Eurowizji wygrał Duncan Laurence z Holandii, który wykonał piosenkę Arcade. Drugi raz z rzędu, zwycięstwo w dziecięcej edycji festiwalu odniosła Polska. Triumfowała Viki Gabor z piosenką Superheroes.

Lata dziesiąte naszego wieku wiążą się z dużym postępem kulturowym. Ogrom twórców sprawia, że nie można wymienić wszystkich nazwisk czy nazw filmów, które wpłynęły na dzisiejszy świat. Jedno jest pewne – to na ich pracy będą bazować przyszłe pokolenia szukające inspiracji.

Agnieszka MARKOCKA