Rollercoaster – czyli rok 2020 – właśnie dobiega końca. Czy świat kulturalny poradził sobie z trudnościami spowodowanymi przez pandemię? Co zmieniło się w sposobie jego pracy? Kto nas zaskoczył? Komu mogliśmy gratulować sukcesów? Szukamy odpowiedzi na te pytania. Jedno jest jednak pewne – mimo problematycznych czasów artyści dalej tworzyli i udostępniali swoje prace.
A jak „After Hours” – To tytuł czwartego albumu studyjnego kanadyjskiego muzyka The Weeknd. Premiera tego krążka odbyła się w marcu. Artysta łączy w nim różne gatunki muzyczne – od popu i dance punku po funk oraz R&B. Jego taneczny hit „Blinding Lights” utrzymuje się na legendarnej liście „Billboard Hot 100” nieprzerwanie od 52 tygodni.
B jak Biennale w Wenecji – Wenecki MFF to jeden z największych festiwali filmowych w Europie i na świecie, który mimo pandemii odbył się w standardowym terminie. Złotego Lwa za najlepszy film w konkursie zgarnął „Nomadland” w reżyserii Chloé Zhao, egzystencjalny dramat z rewelacyjną Frances McDormand w roli głównej.
C jak „Czuły narrator” – Pierwsza książka Olgi Tokarczuk po otrzymaniu Literackiej Nagrody Nobla. W jej skład wchodzi 12 wyselekcjonowanych esejów i wykładów, w tym znana przemowa noblowska autorki – o kategorii czułości i koncepcji tzw. czułego narratora.
D jak „Daj żyć kulturze” – Hasło to wiąże się ze środowiskiem artystycznym, które boryka się z problemami od początku pandemii. W Dzień Zaduszny artyści wyszli na ulice, domagając się wsparcia finansowego ze strony państwa oraz przywrócenia minimum 50% frekwencji na widowniach. Strajki odbyły się w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu, Szczecinie i Trójmieście.
E jak Emmys – Inaczej „telewizyjne Oscary”, czyli amerykańskie nagrody przyznawane za osiągnięcia w dziedzinie produkcji telewizyjnej. Mimo trybu online wrażeń podczas rozdania nagród nie zabrakło. Do historii Emmy przeszła Zendaya, zdobywając tytuł najlepszej aktorki pierwszoplanowej w serialu dramatycznym.
F jak „Future Nostalgia” – Tegoroczny album brytyjskiej piosenkarki Dui Lipy łączy charakterystyczne brzmienia lat 80. ze współczesną sceną muzyczną. Wokalistka porywa tanecznym krokiem w wir wspomnień. Doświadczyć mogliśmy tego, tańcząc do jej najnowszych kawałków.
G jak „Gambit królowej” – Kolejna produkcja platformy Netflix, która zyskała sporą popularność. Serial w ciekawy sposób połączył wątki dramatyczne ze scenami gry w szachy – wszystko za sprawą głównej bohaterki, której losy śledzimy z nutą fascynacji. Produkcja rozpoczęła międzynarodową „szachomanię”.
H jak „Hot16challenge” – Akcja muzyczna cieszyła się ogromną popularnością podczas pierwszego lockdownu. Wzięły w niej udział największe nazwiska polskiej sceny muzycznej, ale nie tylko. Miała na celu wsparcie finansowe służb walczących z koronawirusem – udało się zebrać ponad milion złotych.
I jak Irlandia – Irlandzkie miasto Galway zostało mianowane Europejską Stolicą Kultury. Celebracji tytułu towarzyszył przegląd artystyczny Galway International Art Festival i liczne inicjatywy promujące międzynarodową współpracę pomiędzy artystami z całego świata.
J jak Jan Holoubek – Reżyser został uhonorowany Nagrodą Specjalną Jury na Tallinn Black Nights Film Festival za film „25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”. Dzieło Holoubka prezentowane było w konkursie debiutów filmowych. „Za niesamowity debiut reżyserski opowiadający o horrorze niesprawiedliwości” – tak jury festiwalowe uzasadniło swój wybór.
K jak Komasa – Reżyser, którego przedostatni film, „Boże Ciało”, został nominowany do Oscara, wypuścił w tym roku drugą część „Sali Samobójców” – „Hejtera”. Na ekranie można było podziwiać kreacje aktorskie Macieja Musiałowskiego, Agaty Kuleszy, Macieja Stuhra. Film został doceniony na Tribeca Film Festival.
L jak „Lazarus” – Musical wyreżyserowany przez Jana Klatę – jednego z najlepszych w tym fachu. „Lazarus” to połączenie powieści „Człowiek, który spadł na Ziemię”, filmu na jej podstawie, w którym zagrał David Bowie, i twórczości muzycznej legendarnego artysty. Musical cieszył się za granicą ogromną popularnością, a 29 września tego roku trafił na scenę Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu i również spotkał się z zachwytem widzów.
M jak MFF Nowe Horyzonty – Największy festiwal kina arthouse’owego w Polsce odbył się niemal w całości zdalnie, łącząc edycję z American Film Festival, promującym niezależne kino amerykańskie. Wśród ponad 170 filmów widzowie mogli zobaczyć: „Ludzki głos” Almodovara, „Na rauszu” Thomasa Vinterberga oraz „Lato ’85” Françoisa Ozona.
N jak Nolan – Brytyjski reżyser przygotował dla swoich fanów najgorętszą premierę roku. „Tenet” jako filmowy labirynt pełen zwrotów akcji okazał się być mieszanką thrillera oraz kina sci-fi. Film cechowała nielinearna narracja oraz enigmatyczność głównych postaci: Neila (Robert Pattinson) oraz Protagonisty (John David Washington).
O jak „One World: Together At Home” – Akcja muzyczna, tym razem amerykańska, ale z takim samym zamysłem: chęcią pomocy pracownikom medycznym w dobie pandemii. Inicjatorką imprezy była Lady Gaga wraz z organizacją Global Citizen. Udało się zebrać 128 milionów dolarów.
P jak „Parasite” – Po raz pierwszy w historii Oscarów film nieanglojęzyczny zdobył tytuł Best Picture. Akademia Filmowa wyróżniła koreańską produkcję również w innych kategoriach: najlepszy reżyser (Joon-ho Bong), najlepszy scenariusz oryginalny, montaż, scenografia i oczywiście najlepszy film nieanglojęzyczny.
R jak Radek Rak – Laureat nagrody literackiej Nike 2020 za mityczną powieść „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli”. Autor łączy w dziele wątki historyczne oraz fikcyjne, umiejętnie wykorzystując przy tym mroczną legendę przywódcy rabacji galicyjskiej. Pisarz z zawodu jest weterynarzem, a jego pasjami są góry, baśnie oraz mitologia słowiańska.
S jak Szumowska Małgorzata – Reżyserka filmu „Śniegu już nigdy nie będzie” może pochwalić się dużym sukcesem – jej obraz został wybrany na polskiego kandydata do Oscara. Projekt Szumowskiej został wyselekcjonowany jednogłośną decyzją jury. Trzymamy kciuki, aby film zakwalifikował się do kolejnych etapów walki o statuetkę.
T jak Taco Hemingway – Polski raper wydał w tym roku aż dwie płyty: krytykujący polską rzeczywistość „Jarmark” oraz wyrażającą tęsknotę za dawnymi czasami „Europę”. Mimo kontrowersji i hejtu ze strony wielu Polaków Szcześniak rapuje to, co czuje, i to wszystko z miłości oraz obawy o swój kraj. Taco może się również pochwalić osobistym wywiadem dla „New York Timesa”, w którym zwierza się, jak został uwikłany w polską politykę.
U jak „Unorthodox” – Pierwsza netfliksowa produkcja, w której bohaterowie w większości posługują się językiem jidysz. Serial opowiada historię Żydówki uciekającej z ortodoksyjnych kręgów północnego Brooklynu do Berlina. „Unorthodox” powstał na kanwie autobiografii Debory Feldman o tym samym tytule, opublikowanej w 2012 roku.
V jak Valentino – Projektant Pierpaolo Piccioli dla domu mody Valentino stworzył jedne z najlepszych kolekcji „haute couture” w czasie pandemii. W sprawny sposób połączył technologię z tradycyjnym tkactwem. Całość została zaprezentowana przy akompaniamencie muzyki FKA Twigs – wszystko razem stało się niepowtarzalnym widowiskiem.
W jak „Wegetariańska uczta z polskimi smakami” – Tak brzmi podtytuł debiutanckiej książki „Rozkoszne” polskiego blogera kulinarnego Michała Korkosza. Jest to zbiór przepisów ukazujący tradycję kuchni wegetariańskiej w Polsce. Korkosz od 2016 roku nieprzerwanie publikuje przepisy opatrzone autorskimi zdjęciami oraz opowieści o kulinariach, które można znaleźć pod adresem rozkoszny.pl.
X jak XL – 40. rocznica śmierci Alfreda Hitchcocka, brytyjskiego twórcy filmowego uważanego za pioniera thrillera psychologicznego. Jednym z jego ikonicznych obrazów był „Lokator” z 1927 roku, przecierający szlaki dreszczowcom. Hitchcock nowatorsko wykorzystywał ruch kamery w celu budowania napięcia i uczucia niepokoju u widzów.
Y jak Yung Lean – Szwedzki raper białoruskiego pochodzenia wydał singiel „Boylife in EU”. Utrzymany w klimacie cloud rapu utwór został opublikowany w lutym przez niezależną wytwórnię muzyczną YEAR0001. Kompozycja nagrana została z okazji Women’s Fashion Week w Mediolanie jako audiowizualne tło dla pokazu artysty w Spazio Maiocchi. Twórczość Yung Leana to jeden z głosów młodego pokolenia twórców emo hip-hopu.
Z jak „Zatrute źródło” – Jest to nazwa instalacji Jerzego Kaliny postawionej na dziedzińcu Muzeum Narodowego w Warszawie. Dzieło przedstawia polskiego papieża dźwigającego nad głową meteoryt i upamiętnia setną rocznicę urodzin Jana Pawła II. Praca koresponduje z rzeźbą papieża przygniecionego przez meteoryt autorstwa Maurizio Cattelana o nazwie „La Nona Ora”.
Kacper PIETRZAK
Michalina BRZUSKA
Daria SIENKIEWICZ
Kornelia STARCZEWSKA
