Zainicjowana 30 marca ogólnopolska akcja społeczna Polish Art NOW! już na początku tego miesiąca znalazła się w spisie ponad 100 osób i inicjatyw zmieniających Polskę na lepsze wg serwisu Noizz. Głównego pomysłodawcę akcji – Michała Borowika – nazywa się najmłodszym polskim kolekcjonerem sztuki, a jego inicjatywę na facebooku i instagramie śledzi już łącznie ponad 11 tysięcy osób. To pierwsza, niezależna akcja wspierająca polskich artystów podczas pandemii.
Inspiracją dla Polish Art NOW! była równolegle działająca w Wielkiej Brytanii inicjatywa Artist Support Pledge, którą zapoczątkował artysta Matthew Burrows, jako wsparcie dla twórców kultury z całego świata podczas pandemii koronawirusa. Zasady są proste: każdy artysta może wziąć udział w akcji poprzez zamieszczenie zdjęcia swojej pracy na instagramie oraz dołączenie hashtagu #artistsupportpledge. Jedynym ograniczeniem ustanowionym przez Burrowsa jest maksymalna kwota, na którą artyści mogą wycenić swoje dzieła – około 500 funtów.
Jednak w przypadku polskiej inicjatywy, zarówno twórcy jak i kupujący mogą bezpośrednio kontaktować się z jej założycielami. Osoba zainteresowana wysyła na adres mailowy podany na oficjalnej stronie projektu swoje prace, cenę oraz ich opis. Następnie pojawiają się one na facebooku i instagramie, a potencjalni kupujący kontaktują się z osobami z Polish Art NOW!, aby później przejść weryfikację i zostać przekierowanym do autora pracy. Michał Borowik wykluczył jednak ograniczenie cenowe, które pojawiło się w akcji Burrowsa. Ceny zaczynają się od 100 zł w górę, a dochód jest w 100% przekazywany autorom prac. Ponadto zachęca się artystów, którzy sprzedali już swoje prace dzięki akcji, do wspierania innych twórców biorących udział w akcji i tworzenia tzw. efektu kuli śnieżnej. Jednak nie ma tu żadnego przymusu, działania są dobrowolne, a inicjatywa oparta jest na zaufaniu, co jest podkreślone na oficjalnej stronie Polish Art NOW!
Głównym zamysłem akcji Michała Borowika była w pierwszej kolejności pomoc artystom w momencie, kiedy zostali oni tak naprawdę grupą wykluczoną na rynku w czasie pandemii. Uwaga skupiła się przede wszystkim na pracownikach służby zdrowia, następnie na pracownikach gastronomii i wszelkiego rodzaju przedsiębiorcach. W końcu pandemia raczej mało komu sprzyjała. Artyści musieli się mierzyć z odwołanymi targami, wystawami, również dużo przyjaciół Borowika miała problemy finansowe i zwracała się do niego z prośbą o pomoc. Państwo co prawda obiecało wypłacenie stypendiów, ale dopiero w kwietniu, a inicjatywa ruszyła już w marcu. Przez pierwsze pięć miesięcy Michał Borowik koordynował cały projekt samodzielnie, dopiero w okolicach września dołączyła do niego wolontariuszka i artystka Weronika Michalska.
W inicjatywie Polish Art NOW! udział biorą zarówno znani artyści, na przykład fotografka Zuza Krajewska, Tadeusz Rolke, Aleksandra Waliszewska, jak i studenci, absolwenci uczelni artystycznych. Dla niektórych z nich może to być pierwsza okazja do zaprezentowania swojej twórczości szerszemu gronu odbiorców. Akcja Borowika może stać się również motorem napędowym kariery, jak na przykład w przypadku Moniki Misztal, artystki z Warszawy, która jako pierwsza zgłosiła się do udziału w Polish Art NOW! Obecnie jej prace są częścią kolekcji stałej Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Jednak oprócz pomocy artystom w czasach pandemii i szansy na pokazanie się nowym twórcom, inicjatywa oferuje całkowitą transparentność cenową kupującym. Michał Borowik, w procesie tworzenia akcji, miał na uwadze raport firmy Deloitte z 2019 roku stwierdzający, że trzy czwarte kolekcjonerów przed inwestowaniem w dzieła sztuki powstrzymuje brak jednolitych regulacji i metod wyceny. W przypadku Polish Art NOW! każda publikacja na facebooku i instagramie jest opatrzona zarówno opisem dzieła jak i ceną. Taka transparentność cenowa jest więc nowością na rynku sztuki, co także wpłynęło na zwiększone zainteresowanie przedsięwzięciem Borowika, nawet ze strony laików.
W ramach akcji nowością są również study visits, czyli wirtualne oprowadzanie po pracowniach artystów. Filmy ze study visits są zamieszczane na instagramie i dają każdemu zainteresowanemu szansę na bliższe poznanie artystów, ich pracy oraz środowiska w jakim tworzą.
Polish Art NOW! na przestrzeni zaledwie kilku miesięcy rozpoczęło transformację na polskim rynku sztuki. Michał Borowik nie tylko stworzył inicjatywę z myślą o wykluczonych w czasach pandemii artystach i zachęcił nowych twórców do dzielenia się sztuką. Akcja podkreśla, jak istotna jest transparentność cenowa, jeśli na rynku sztuki ma nastąpić wzrost. Tak zorganizowany sposób zakupów nieustannie usprawnia proces sprzedaży dzieł sztuki przez internet – co przed pandemią rzadko miało miejsce na polskim rynku. Nie ma wątpliwości, że o Polish Art NOW! i wpływie tej akcji na rynek sztuki będziemy jeszcze słyszeć.
Daria BAJOREK
