Cicely Tyson była świetną aktorką, grającą w niezapomnianych filmach i serialach oraz działaczką, walczącą o prawa społeczności Afroamerykanów. Oprah ku pamięci artystki, podsumowała jej twórczość słowami „Wykorzystywała swoją karierę aby oświetlić społeczność czarnoskórych. Role, które odgrywała, odzwierciedlały jej wartości; nigdy nie szła na kompromis. Jej życie jest świadectwem wspaniałości”.
Wychowywana w pobożnej rodzinie, zamieszkująca biedną dzielnicę w Nowym Jorku – młodziutka Cicely zadebiutowała podczas kilku off-broadwayowskich występów. W latach 60. była jedną z nielicznych Afroamerykanek, której udało się zdobyć rolę pierwszoplanową w serialu telewizyjnym. Talent kobiety został szybko odkryty.
U progu sławy
Kolejnym wielkim sukcesem był angaż w filmie „Sounder” w roli Rebecci Morgan, żony ubogiego mężczyzny oskarżonego o kradzież. Za wcielenie się w tę postać, Tyson otrzymała po raz pierwszy nominację do Oscara w kategorii: najlepsza aktorka pierwszoplanowa. Ogromnym wyróżnieniem dla kobiety okazało się wystąpienie w roli byłej niewolnicy Jane Pittman w filmie „Autobiografia Panny Jane Pittman”, ukazującym szereg absurdalnych zdarzeń, z którymi czarnoskórzy musieli zmagać się na co dzień. Produkcja została nominowana do nagród BAFTA, oraz trzykrotnie otrzymała statuetkę Emmy’s w kategoriach najlepszej aktorki, muzyki oraz reżyserii. Następne osiągnięcia Cicely to m.in. udział w serialu „Korzenie” oraz „Smażone zielone pomidory”. Kolejne sukcesy umacniające pozycje Tyson jako aktorki to rola żony Martina Luthera Kinga czy kreacja filmowej partnerki Morgana Freemana w ekranizacji „Historia Marvy Collins”, opowiadającej o aspiracjach nauczycielki, pragnącej wpłynąć na szufladowy system edukacji. W 1994 roku artystka została laureatką Emmy’s za rolę drugoplanową w filmie „Wdowa po konfederacie mówi wszystko”. Aktywnie występowała w serialu „Sposób na morderstwo” w latach od 2014 do 2020. Cicely została nagrodzona Oscarem w kategorii najlepszy zespół aktorski za film „Służące”, który traktował o braku szacunku i tolerancji dam z wyższych sfer wobec czarnoskórych opiekunek. Zaangażowanie w bohaterki, w które się wcielała, było tak wiarygodne, jak sama postać Tyson.
Sprzeciw rasizmowi i dyskryminacji społecznej
Aktorka nie bała się mówić wprost o czym myśli, często na forum oraz w wywiadach wyrażała swoją opinie dotyczącą kontrowersyjnych tematów. W jednym z programów, poruszyła kwestię hierarchii rasowej, sugerując, że segregacja ludzi, cały czas trwa. Mówiła, że czarnoskóre kobiety zajmowały najniższe miejsce na drabinie społecznej. Pomimo tego trzymały się na jej szczeblach, chociaż były kolokwialnie mówiąc „deptane” przez resztę. W swojej karierze, by odejść od królujących stereotypów, często odrzucała role służących i prostytutek, by w ten sposób łamać schematy myślenia. Co więcej, na początku kariery często rezygnowała z angaży w niskobudżetowych produkcjach, by udowodnić, że jest warta o wiele więcej. Mówiła o sobie: „Jestem bardzo wybredna, przez całą swoją karierę taka byłam. Niestety nie jestem osobą, która pracuje tylko dla pieniędzy. Aby to robić, muszę mieć jakąś rzeczywistą treść”.
Honorarium
Cicely w 2016 roku otrzymała Prezydencki Medal Wolności, wręczony osobiście przez Baracka Obamę, który podsumował to wyróżnienie słowami: „Przekonania i wdzięk Cicely pozwoliły nam dostrzec godność każdego pięknego wspomnienia amerykańskiej rodziny”. Tuż po tym zdarzeniu w życiu Tyson pojawiło się kolejne, ogromne odznaczenie w postaci statuetki Oscara za całokształt jej twórczości. Przy odbieraniu nagrody oznajmiła: „Pochodzę z niskiego statusu. Dorastałam w okolicy, która w tamtym czasie nazywana była slumsami, nadal nie mogę uwierzyć w to, że spotkałam prezydentów, królów i królowych. Jak się tu dostałam? Zdumiewa mnie to”. Gwiazda filmowa na przestrzeni 50 lat łącznie otrzymała 33 nominacje, spośród których – 11 wygranych.
28 stycznia ze świata odeszła 96-letnia, czarnoskóra pionierka kina hollywoodzkiego. Po śmierci artystki, wiele znanych osobistości show-biznesu złożyło hołd wielkiej aktorce: „To boli, dzisiaj oddajemy hołd i czcimy życie jednej z największych (…). Dziękujemy Cicely Tyson. Odpoczywaj z wielką mocą” – napisała na Instagramie Zendaya. „Była wytrawną profesjonalistką i klasą (…)” – dodała na Twitterze Marlee Matlin.
Julia WIŚNIEWSKA
