Po zniesieniu ścisłego lockdownu twórcy nie próżnowali. Rok 2021 przyniósł wiele wspaniałych dzieł i wydarzeń, o których warto wspomnieć raz jeszcze. Rokrocznie wydawane abecadło kulturalne „Fenestry” to przekrój najważniejszych newsów minionego roku ze świata literatury, muzyki, filmu oraz gier.
A jak „Arcane” – Długo wyczekiwany serial animowany wyprodukowany przez Fortiche Production we współpracy z Riot Games. Akcja serialu rozgrywa się w dwóch sąsiednich, choć znacznie różniących się od siebie, prowincjach – Piltover oraz Zaun. W tych dwóch kontrastujących ze sobą światach obserwujemy losy osieroconych sióstr – Vi oraz Jinx, jednocześnie poznając historię powstania rewolucyjnej technologii zwanej hextechem, która łączy ze sobą potęgę magii i nauki. Fabuła produkcji jest ściśle związana z „League of Legends”, przez co fani wirtualnej rozrywki mogą liczyć na wiele nawiązań do tej gry.
B jak „Blue Banisters” – To tytuł najnowszego, ósmego studyjnego albumu Lany Del Rey. Artystka znana jest ze swojego alternatywnego, marzycielskiego brzmienia, a także niekiedy kontrowersyjnego wizerunku. Sławę przyniosła jej wydana w 2012 roku płyta „Born to Die”, która okazała się ogromnym sukcesem komercyjnym. Nowe dzieło piosenkarki muzycznie nie odbiega od swoich poprzedników. Utrzymane jest w podobnej, nostalgicznej, przede wszystkim spokojnej stylistyce. Podczas słuchania warto zwrócić uwagę na teksty piosenek będące mocną stroną Lany Del Rey. Pomimo tego że „Blue Banisters” nie jest albumem zaskakującym, to przedstawia stronę artystki, jaką fani pokochali lata temu.
C jak „Cruella” – Nietuzinkowa, okrutna, a przede wszystkim demonicznie kreatywna – taka jest Cruellade Mon. Znana ze „101 Dalmatyńczyków”postać po długim czasie pokazuje nam swoje drugie oblicze w filmie opowiadającym o jej burzliwych początkach w świecie mody. Estella to niezwykle utalentowana, aspirująca dziewczyna, która trafia pod skrzydła przełomowej projektantki – Baronowej von Hellman. Wkrótce może okazać się, że uczennica przerośnie mistrzynię.
D jak „Diablo II: Resurrected” – To odnowiona i ulepszona wersja gry z 2000 roku, która ukształtowała gatunek hackandslash i do dzisiaj nosi miano jednej z najlepszych gier w historii. W nowej odsłonie stykamy się z Diablo – Panem Grozy, który powrócił i ponownie musi zostać powstrzymany. Wcielamy się w głównego bohatera, mającego wkrótce ocalić świat Sanktuarium. Mimo sporych unowocześnień nie doczekaliśmy się usprawnień pod względem rozgrywki, dzięki czemu możemy cieszyć się nową oprawą z gameplayem w iście oldschoolowym stylu.
E jak „Eternals” – Tytułowi Eternalsi to grupa przebojowych superbohaterów spod skrzydeł Marvela, którzy, mimo mniejszej sławy od Iron Mana czy Spider-Mana, doczekali się swojej filmowej adaptacji. Przedwieczni to istoty stworzone przez Celestiali, mieszkające na ziemi od początku jej istnienia. To one przyczyniły się do ukształtowania świata takim, jakim go znamy. Mimo ich nieinwazyjnego sposobu bycia, tym razem zmuszeni są do uratowania całej ludzkości. Film Chloé Zhao w weekend otwarcia przyciągnął do polskich kin 133 tys. widzów – najwięcej ze wszystkich produkcji MCU, które można było zobaczyć w tym roku na dużym ekranie.
F jak Freddie Mercury – 24 listopada tego roku minęła 30. rocznica śmierci legendarnego wokalisty grupy Queen. Poza talentem wokalnymcharakteryzowała go też ogromna charyzma sceniczna i umiejętność przyciągania wzroku, co sprawiało, że był niezrównanym performerem. Przez wielu uważany za najwybitniejszego piosenkarza XX wieku. Mimo że minęło wiele lat odkąd artysta ostatni raz stanął na scenie, jego muzyka jest dla słuchaczy wciąż żywa. Popularność Queen nie przemija – w 2018 r. powstał film „BohemianRhapsody”, opowiadający historię tego kultowego zespołu. Obraz zdobył aż cztery Oscary, w tym dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.
G jak „Gucci” – Dzięki filmowi Ridleya Scotta o włoskim imperium ponownie zrobiło się głośno. Reżyser przygląda się romantycznym początkom romansuPatriziiReggiani z Maurizio Guccim, wnukiem założyciela modowego domu, po to, by pokazać nam zarówno kulisy rodzinnego sporu o firmę, jak i powolny rozkład słynnego małżeństwa. Mimo że „House of Gucci” stawia krytyków po dwóch stronach barykady, film zyskuje zwolenników na całym świecie. Oscarowe nominacje dla najlepszych aktorów oraz aktorek wygłoszone zostaną dopiero w lutym przyszłego roku. Wiele mówi się jednak o tym, że to Lady Gaga, wcielająca się w Patrizię, zgarnie złotą statuetkę w kategorii najlepszej roli żeńskiej.
H jak „Happier Than Ever” – Drugi album Billie Eilish został wydany dwa lata po głośnym debiucie, który sprawił, że młoda piosenkarka zawładnęła przemysłem muzycznym i stała się fenomenem generacji Z. Oczekiwania były więc ogromne – i faktycznie najnowsza płyta odniosła spodziewany sukces i zapewniła artystce aż siedem nominacji do nagród Grammy. Powodów tak dobrego odbioru tegorocznego dzieła Billie można doszukiwać się chociażby w szczerości warstwy tekstowej czy umiejętności opowiadania historii, z którymi słuchacz może się utożsamiać. Eilish kończy w tym roku dopiero 20 lat, mimo to jej twórczość obfituje w dojrzałość i szczerość. Przypomnijmy, że Billie to najmłodsza artystka, która napisała i zaśpiewała piosenkę do filmu o agencie 007.
I jak „Irenka” – To już drugi album młodej i obiecującej wokalistki Sanah, która podbija polski rynek muzyki popowej. Singlem promującym płytę stała się piosenka „Ale jazz” w wykonaniu Sanah oraz Vito Bambino, która stała się jednym z najczęściej odtwarzanych tegorocznych utworów w polskich radiach. Sanah wydała również finalną wersję albumu, której hitem stała się piosenka „Cześć, jak się masz?”, zaśpiewana w duecie z Soblem. Twórczość wokalistki to barwne połączenie często spokojnych oraz wzruszających aranżacji z neologizmami i mową typową dla postmillenialsów. Prostota w zabawie z językiem oraz romantyczny sznyt piosenek to już stałe znaki rozpoznawcze Sanah.
J jak Jakub Małecki – To popularny polski pisarz, nominowany między innymi do Literackiej Nagrody Nike oraz Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”. Znany jest przede wszystkim z takich powieści jak „Rdza”, „Dygot” czy „Horyzont”. Książki Małeckiego charakteryzuje emocjonalność, a także poruszanie dramatycznych tematów rodzinnych. Wydane w tym roku „Święto Ognia” nie jest inne. Opowiada historię pogubionej, dotkniętej bólem rodziny. Głównymi postaciami są dwie, bardzo różne od siebie siostry. Prawo do ekranizacji powieści zakupiła wytwórnia Opus Film.
K jak „Klara i Słońce” – KazuoIshiguro to brytyjski pisarz japońskiego pochodzenia, który w 2017 roku zdobył Nagrodę Nobla z dziedziny literatury. „Klara i Słońce” to pierwsza powieść tego autora wydana po otrzymaniu nagrody. Jest to futurystyczna opowieść o Klarze – Sztucznej Przyjaciółce, która czeka, aż pewnego dnia któryś z ludzi wybierze ją na swoją towarzyszkę życia. Najnowsze dzieło Ishiguro to niezwykła historia opowiadająca o prawdziwych emocjach zamkniętych w ramach sztucznej inteligencji.
L jak „L’evenement” – Film francuskiej reżyserki Audrey Diwan otrzymał w tym roku Złotego Lwa w Wenecji. Zatrważająca historia o kobiecej bezradności, trudnych wyborach oraz surowym prawie aborcyjnym konkurowała z takimi filmami jak: „Matki równoległe”, „Żeby nie było śladów” czy „To była ręka Boga”. Mimo że akcja obrazu rozgrywa się w latach 60., gdy aborcja we Francji była surowo zabroniona, film silnie rezonuje z rzeczywistością współczesnej Polski. Oszczędne środki ekspresji skontrastowane są tu z silnymi emocjami głównej bohaterki Anne, której akademicka przyszłość może lec w gruzach z powodu niechcianej ciąży. „Zdarzyło się” – bo tak brzmi polskie tłumaczenie weneckiego zwycięzcy – trafi do kin dopiero w przyszłym roku i z pewnością wywoła niemałe kontrowersje.
M jak „Medium” – Ten psychologiczny horror stworzony został przez polskie studio Bloober Team. W grze wcielamy się w kobietę, która posiada zdolność komunikowania się ze zmarłymi duszami. Bohaterka postanawia rozwiązać zagadkę pewnego tajemniczego morderstwa dziecka. „Medium” jest produkcją, która wyraźnie nawiązuje do klasycznych horrorów. Rozgrywka opiera się głównie na eksploracji i rozwiązywaniu zagadek, w których główne skrzypce grają nadprzyrodzone umiejętności protagonistki. Warstwa artystyczna produkcji mocno nawiązuje do polskich korzeni, czerpiąc inspirację z lat 90. czy nawet prac Zdzisława Beksińskiego.
N jak „Nie czas umierać” – To ostatni raz, gdy mieliśmy szansę podziwiać Daniela Craiga w roli Jamesa Bonda. Premiera filmu, początkowo zaplanowana na 2020 rok, została opóźniona z powodu pandemii o ponad dwanaście miesięcy. Nie wpłynęło to na przewidywany sukces produkcji – nowy Bond stał się jednym z najlepiej sprzedających się hitów tego roku. James w wykonaniu Craiga nie jest już młodym i niezawodnym agentem, mimo to nadal imponuje uporem oraz wrażliwością, której nie boi się pokazać światu. W klimat produkcji świetnie wpasowuje się stworzony specjalnie na potrzeby filmu utwór „No Time to Die” autorstwa Billie Eilish.
O jak „Ostatni Pojedynek” – Produkcja reżyseraRidleya Scotta, która przenosi nas w świat pełnej okrucieństwa czternastowiecznej Francji, światową premierę miała na festiwalu filmowym w Wenecji. Produkcja oparta jest na prawdziwych wydarzeniach i, mimo średniowiecznego obrazu, fabuła poprowadzona jest w iście współczesny, niezwykle wciągający sposób. Film opowiada o czternastowiecznym, ostatnim pojedynku sądowym stoczonym we Francji. Ridley Scott zgromadził imponującą obsadę aktorską – w rolach głównych występują m.in. Adam Driver, Matt Damon oraz Ben Affleck.
P jak „Persona 5: Strikers” – „Persona” to seria, której korzenie sięgają lat 90., ale, mimo wielu odsłon i szeregu ulepszeń na przestrzeni lat, gracze często odbijali się od JRPG-owego stylu gry. „Persona 5: Strikers” wywraca rozgrywkę do góry nogami, stawiając nacisk na bardziej dynamiczny i agresywny system walki. Produkcja jest kontynuacją wydanej w 2017 roku „Persony 5”, która opowiada o grupie nastolatków o ponadprzeciętnych zdolnościach zmiany ludzkich serc. Za cel obierają sobie najbardziej skorumpowanych członków społeczeństwa, by ci wyznali swoje grzechy.
R jak „Raya i ostatni smok” – To disnejowska animacja opowiadająca o przygodach wojowniczki pochodzącej z niezwykłego królestwa Kumandra. Kiedy świat stoi przed obliczem zagłady ze strony monstrów zamieniających ludzi w posągi, Kaya wyrusza w przygodę życia w celu odnalezienia ostatniego smoka, który ma przywrócić światło i nadzieję w pełnym konfliktów, niszczejącym świecie. W filmie nie zabrakło barwnych i zapadających w pamięć postaci czy niesamowitych, baśniowych widoków. Widzowie zdecydowanie mogą liczyć na kino podróży w iście disnejowskim stylu.
S jak „Squid Game” – Południowokoreański serial stał się międzynarodowym fenomenem. Opowiada historię zdesperowanych ludzi w trudnej sytuacji materialnej, przez którą decydują stać się częścią tajemniczej rozgrywki. Podczas niej biorą udział w brutalnych wersjach zabaw z dzieciństwa. Ukazane zostaje, jak daleko bohaterowie mogą się posunąć, aby wygrać. Najważniejszym elementem serialu są relacje międzyludzkie, a w pamięć zapada kontrast pomiędzy cukierkową scenografią a drastycznymi wydarzeniami. Reżyser Hwang Dong-hyuk scenariusz napisał już w 2009 roku i czekał na jego realizację aż 10 lat. W listopadzie twórcy poinformowali, że serial doczeka się kontynuacji. Na drugi sezon przyjdzie nam jednak czekać co najmniej kilkanaście miesięcy.
T jak Timothée Chalamet – Jeden z najbardziej znanych aktorów młodego pokolenia ma za sobą pracowity rok. Główną rolę zagrał w bardzo głośnej i niezwykle wyczekiwanej „Diunie” – ekranizacji powieści science-fiction autorstwa Franka Herberta. Poza tym znalazł się w obsadzie najnowszego filmu Wesa Andersona, zatytułowanego „Kurier francuski z Liberty, Kansas Evening Sun” oraz w „Nie patrz w górę” w reżyseriiAdama McKaya. TimothéeChalamet już od paru lat niezmiennie prezentuje świetne kreacje aktorskie i udowadnia, że zasługuje na swoją popularność i uznanie. Rozpoznawalność zapewniły mu przede wszystkim „Tamte dni, tamte noce”, „Lady Bird”, a także „Małe Kobietki”.
U jak Unknown artist – Do niedawna był nim Mike Winkelmann, twórca znany obecnie na całym świecie jako Beeple. Wirtualny kolaż, „Everydays: the First 5000 Days”, złożony z 5000 pomniejszych grafik artysty, został sprzedany za 69 milionów dolarów w największym londyńskim domu aukcyjnym Christie’s. Po raz pierwszy w historii Christie’s sprzedało prawa do dzieła w formie cyfrowej, wykorzystując w tym celu technologie NFT. Ten moment uważa się za zupełnie nowy rozdział w sposobie handlu sztuką. Szczęśliwym posiadaczem kolażu Beeple’a stał się VigneshSundaresan, programista i inwestor na rynku kryptowalut.
W jak Wiedźmin – Drugi sezon „Wiedźmina” to jedna z najbardziej wyczekiwanych adaptacji książek Andrzeja Sapkowskiego. Serial opowiada o Geralcie z Rivii, który jako zmutowany łowca potworów podąża ścieżką przeznaczenia w pełnym okrucieństwa świecie. Jeszcze przed premierą kontynuacji fani mogli zaznajomić się z historią nauczyciela Geralta – Vesemira – w animacji o podtytule „Zmora Wilka”, w której obserwujemy jego przemianę z biednego chłopa w morderczego tropiciela. Sama produkcja stylistycznie bardzo odbiega od tego, co fani mogą znać z serialowego, growego czy książkowego odpowiednika, gdyż przedstawiona jest w estetyce anime.
X jak Xiaoyu Bruce Liu – Kanadyjski pianista o chińskich korzeniach to zwycięzca XVIII Konkursu Chopinowskiego. Kształcił się w państwowym konserwatorium muzycznym w Montrealu. Rok 2021 przyniósł muzykowi jeden z najwyższych honorów, którym jest miano laureata odbywającego się co pięć lat Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Tradycja prestiżowego przeglądu muzycznego sięga lat 20. XX wieku. Po październikowym sukcesie na scenie Filharmonii Narodowej muzyk ruszył w czteromiesięczne tournée. Laureat konkursu Chopinowskiego zagra 15 koncertów na czterech kontynentach. Bruce’a Liu można było usłyszeć m.in. 30 października w Filharmonii Poznańskiej.
Y jak Young Leosia – Młoda, wschodząca gwiazda rapu, która podbiła serca słuchaczy. Wraz z utworem „Szklanki’’ z impetem weszła na polską scenę muzyczną. Na swoim koncie ma takie hity jak „Baila Ella’’, a singiel „Jungle Girl”, który nagrała we współpracy z Żabsonem, ma już ponad 24 miliony wyświetleń w serwisie YouTube. Jej debiutancki album „Hulanki’’ zyskał status platynowej płyty jeszcze przed premierą, a jej muzyka na stałe zagościła w klubach. Young Leosia jest artystką, która w niebagatelny sposób wprowadza powiew świeżości, pokazując siłę kobiet na polskiej scenie rapu.
Z jak Ziętek Tomasz – Aktor ma na swoim koncie udział w ponad dwudziestu filmowych i serialowych produkcjach, między innymi w nominowanym do Oscara „Bożym Ciele” Jana Komasy oraz wielokrotnie nagradzanej „Cichej Nocy” Piotra Domalewskiego. Rok 2021 był dla niego aktorsko bardzo dobrym czasem. Zagrał główną rolę w mocno wyczekiwanym filmie „Żeby nie było śladów” Jana P. Matuszyńskiego, opartym na reportażu Cezarego Łazarewicza. Oprócz tego zabłysnął w filmie „Hiacynt” w reż. P. Domalewskiego, dystrybuowanym przez platformę Netflix.
Kornelia STARCZEWSKA
Paulina JUZAK
Daria SIENKIEWICZ
Piotr RYDZ
