Dylematy, z którymi musi mierzyć się współczesny dziennikarz zależne są od zmieniającego się świata. Dostosowywanie się do tych zmian to nieunikniony proces, któremu muszą poddać się aspirujące do wykonywania tego zawodu osoby. Warto wiedzieć, jak robić to dobrze i na jakie przeszkody można w tym długim procesie natrafić.
O tej i wielu innych kwestiach rozmawiali organizatorzy i uczestnicy naukowego seminarium „Badania nad dziennikarzami w Polsce: problemy, dylematy i wyzwania metodologiczne”, które odbyło się w dniach 9-10 lutego na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu.W ciągu wspomnianych dwóch dni odbyły się zarówno debaty na bieżące tematy związane z zawodem dziennikarza, jak i warsztaty praktyczne, poprowadzone przez wykładowców z WNPiD. Wydarzenie zorganizował Journalistic Role Performance (Polska), czyli zespół badawczy działający na terenie wyżej wspomnianego wydziału. Współorganizatorami byli: Zakład Komunikacji Społecznej WNPiD UAM oraz sekcja Studia nad Dziennikarstwem Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (PTKS), pod którego patronatem odbyło się seminarium.
Rozdzielenie wydarzenia na dwa dni nie było przypadkowe. W czwartek, 9 lutego od godziny 11 trwała rejestracja wszystkich uczestników, a ponad godzinę później odbyło się oficjalne powitanie gości oraz wstęp zatytułowany „Badania dziennikarzy w Polsce – bilans ostatnich dwóch dekad w świetle studiów nad mediami i demokracją w Europie”. Tego dnia odbyły się trzy sesje debat teoretycznych, prowadzonych przez prof. UAM dr hab. Agnieszkę Stępińską oraz dr. Bartłomieja Seclera.
Pierwsza sesja zatytułowana: „Co badamy, kogo badamy?Rozważania nad przedmiotem i obszarami badań” podejmowała takie tematy jak: dziennikarstwo śledcze, media ekskluzywne i dziennikarstwo kulturalne. Wzięli w niej udział prof. UAM dr hab. Wojciech Adamczyk z UAM w Poznaniu, dr Dominika Popielec z UKW w Bydgoszczy, dr Michał Chlebowski z SWPS w Warszawie i dr Iwona Grodź z WSUS w Poznaniu.
Podczas drugiej sesji można było posłuchać prof. UWr dr hab. Lucynę Szot z Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Agnieszkę Węglińską z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu, prof. UMCS dr hab. Małgorzatę Adamik-Szysiak z UMCS w Lublinie oraz prof. UŚ dr hab. Magdalenę Ślawską z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Tutaj poruszono m.in.: tematy metod dziennikarskich badań, tego, jak je odpowiednio wybierać i ze sobą łączyć. Pojawiła się także kwestia dziennikarza jako twórcy, a także sposobu, w jaki konstruuje on informacje.
Trzecią sesję poprowadził dr Secler. W jej trakcie skupiono się na metodach badań w nowym dziennikarstwie, rozmowach o praktyce takich badań i dylematach metodologicznych, które można w ich trakcie napotkać. Prof. SWPS dr hab. Karina Stasiuk-Krajewska mówiła o umiejętnym sprawdzaniu środowiska fact-checkerów. Prof. UKSW dr hab. Rafał Leśniczak o wizerunku w mediach religijnych i politycznych autorytetów. Natomiast mgr Weronika Dopierała-Kalińska i dr Paweł Łokić z UAM w Poznaniu mówili kolejno o „haczykach” w badaniu portali informacyjnych i o praktykach dziennikarskich w trybie online w oparciu o dziennikarstwo sportowe.
Drugi dzień seminarium związany był z dziennikarską praktyką. W salach komputerowych WNPiD odbyły się trzy dwugodzinne warsztaty, prowadzone przez wydziałowych wykładowców. Dotyczyły kolejno udziału książki kodowej w badaniach nad dziennikarzami (prowadzący prof. UAM dr hab. Agnieszka Stępińska i dr Bartłomiej Secler), CAST, czyli systemu analizującego programy telewizyjne (dr Jacek Wyszyński) oraz analizy sieciowej dziennikarskiej pozycji w mediach społecznościowych (dr Kinga Adamczewska).
Seminarium przybliżyło jego uczestnikom, jak istotną rolę pełnią dziennikarze. Daria Zadrożniak, członkini komitetu organizacyjnego wydarzenia, wspomina te intensywne dni.
– Udział w seminarium umożliwił mi poznanie różnych perspektyw, doświadczeń i wyzwań dotyczących prowadzenia badań nad dziennikarzami. Dowiedziałam się także o wielu pomysłach i metodach wykorzystywanych przez badaczy z różnych ośrodków naukowych w Polsce. Z kolei drugiego dnia wydarzenia uczestniczyłam w warsztatach. Jeden z nich dotyczył analizy sieci. Jest to metoda badawcza, z którą wcześniej się nie spotkałam i tym samym zobaczyłam nowe możliwości także dla badań, które sama prowadzę – powiedziała Daria „Fenestrze”.
Należy pamiętać, że dziennikarski stosunek do rozmaitych kwestii politycznych czy społecznych oddziałuje na odbiorców, do których docierają podawane przez nadawcę treści. Twarze polskiego dziennikarstwa są również wizerunkiem całej profesji w odbiorze ogólnym, a co za tym idzie, również wszelkich luk, słabości i niedogodności, które osoby publiczne sobą reprezentują. Obranie odpowiedniej perspektywy na związane z dziennikarstwem dylematy jest zatem sprawą kluczową dla jak najlepszego zrozumienia zmian, które obejmują świat mediów.
Coraz liczniej prowadzone są na ten temat badania empiryczne, które traktują o roli polskiego dziennikarstwa w świecie, a także o przyszłości, która czeka wykonawców tego zawodu. Warto nieustannie poszerzać swoją wiedzę i korzystać z okazji na doszkalanie się w tych istotnych tematach.
Dominika MARCINIAK
